Trouw

Kop op Job
Wij dienen te geloven dat het goed gaat met de kabinetsformatie, althans voor een blad als Trouw, een voormalige verzetskrant is de samenwerking van het CDA met de Nationaal Socialistische Beweging van de heer Wilders een groot succes. Het CDA zag aankomen dat Balkenende verliezen zou en had alvast zich bezonnen op hoe het dan verder zou moeten. Ook wordt een column in de Staatscourant van de jurist R. J. Hoeksema aangehaald die daarin een voorkeur uitspreekt voor minderheidskabinetten. Dan heeft de Tweede Kamer meer invloed, is het argument. Het lijkt mij nogal een onnozel argument omdat uiterste fractiediscipline geboden is als slechts één afwijkende stem al resulteert in de val van het kabinet. De regerende fracties en gedogende mogen applaudisseren maar moeten hun mond houden, anders telt de oppositie ook weer mee. In de strakke regie die daarbij vereist is lijkt het niet eens onwaarschijnlijk dat de het regeerakkoord (met de gedoogparagraaf, volledig geheim kan blijven. Ook de regering heeft geen ruimte om iets aan te dragen waarover niet in deze drie formatieweken die men zichzelf toegemeten heeft is beslist. Afijn de helft zit erop.
Nederland heeft in het verleden diverse minderheidskabinetten gekend, weet Trouw ons te vertellen. Tja, we moeten vooral niet denken dat er iets bijzonders aan de hand is, want daar houdt de gemiddelde Nederlander niet van. Het was er echter maar eentje en je moet flink oud zijn om dat bewust te hebben meegemaakt. Het interbellum lijkt me ook niet zo'n gelukkige tijd voor ons land, politiek gezien, maar daarover kun je verschillend denken. Sommige politici willen er graag naar terug en ook Trouw staat daar niet afwijzend tegenover.

Het CDA verloor twintig zetels, maar heeft door magistraal politiek handelen van Verhagen en Lubbers nog steeds een centrale plek in de Nederlandse politiek. De formule van Lubbers om niet formeel, maar informeel te onderhandelen is politiek gezien van een macabere schoonheid. Hij handelde tijdens zijn informatie net zo als zijn voorbeeld, de katholieke politicus [Charles] Ruys de Beerenbrouck, die in 1929 tijdens de formatie razendsnel overschakelde van een parlementair naar een extraparlementair kabinet.

Overigens was het derde kabinet Ruys de Beerenbrouk geen minderheidskabinet. Met zijn drie kabinetten leidde Charles Joseph Marie Ruijs de Beerenbrouck Nederland vaardig de crisis van de Grote Depressie in en zijn beleid om de kleine man de zwaarste lasten te laten dragen, is meer een voorbeeld van grandioos succes voor Rutte dan voor Lubbers.
Nu heb ik vanaf mijn eerste opmerkingen over de verkiezingsuitslag al gesteld dat het CDA de sleutels voor een volgend kabinet in handen heeft. Dat komt echter niet door magistraal handelen van Verhagen, maar door de numerieke verhoudingen in de Tweede Kamer en ik neem aan dat het CDA niet tevoren precies heeft bepaald hoeveel zetels elke partij zou krijgen. Dat Paars-Plus er niet inzat, omdat de VVD niks met de PvdA wil, tenzij de PvdA zelf ook een conservatief rechtse partij wordt, door op alle wenken, aan alle wensen en de meest absurde eisen van de VVD toe te geven, ondanks de belofte van Cohen om te streven naar een zo progressief mogelijk kabinet. Als Cohen dat belooft, denk ik niet aan samenwerking met de VVD. Dat noem ik ook niet "draaien" als Paars-Plus dan niks wordt.
Howe het verder afloopt met deze formatiepoging doet er eigenlijk niet veel meer toe. Dat er allerwege gejubeld wordt over het grote succes, terwijl de heren pas halverwege de onderhandelingen zijn en het, als gewoonlijk, op het laatst juist steeds moeilijker wordt. Ze mikken alvast op de volgende verkiezingen want als je denkt lang te regeren met zo'n minderheidsconstructie dan is de bedrading niet in orde. Hoe dan ook, dat kabinet valt al na zeer korte tijd.
Nu weet Trouw het zo te draaien dat als dit minderheidskabinet spoedig valt, dit te wijten is aan de PvdA.

Met name de PvdA dient zich te bezinnen op de zoveelste mislukte campagne en informatie. Cohen is waarschijnlijk het slachtoffer geworden van het jeugdige campagneteam dat al onder Bos actief was en lijkt teveel adviseurs te hebben gehad. Daardoor was hij niet meer zichzelf. De meest geruisloze machtswisseling in een Nederlandse politieke partij – die tussen Bos en Cohen – is door de totstandkoming van het speciale minderheidskabinet Rutte toch nog pijnlijk geworden.

Kortom Cohen heeft volgens Trouw de onvergeeflijke blunder begaan om niet twintig zetels te verliezen teneinde met grandioos politiek handelen de Nationaal Socialistische Beweging van dhr. Wilders een flink stuk op weg naar de macht te brengen.