We hebben het gehad, het monarchiedebat van de NOS. Nu de 2de Kamer nog. Zullen we een ceremoniële monarchie krijgen, de functie van de Koning(in) beperken tot lintjes knippen?
“De Koningin moet uit de Regering,” roept Wilders. Hij bedoelt niet dat de monarchie moet worden afgeschaft. Hij is de tweede die in de laatste honderd jaar dat “briljante” idee huldigt. De eerste was Anton Mussert en daarmee is het slecht afgelopen.
In het NOS-debat had je natuurlijk ook republikeinen. Je zou verwachten dat deze de kans zouden grijpen om de voortreffelijke voordelen van een presidentschap aan de man te brengen. Want het eerste wat ik vraag als men van het koningschap afwil is: “Wat wil je dan? Hoe ziet dat eruit?”
Dat ik daar geen beeld heb van presidentschap dat gunstiger kan zijn voor Nederland is de enige reden waarom ik geen republikein ben. Vertel nu eens jongens, wat we daar beter van worden. Misschien wil ik dat dan ook wel.
Maar we krijgen dat niet te horen. Integendeel, als we horen speculeren dat “het volk” vindt dat er teveel hofcultuur is, dan vertellen anderen van de veel grotere (ergere) hofcultuur van verschillende presidenten. Zelf denk ik ook altijd, wanneer er weer klachten opklinken over dat het zoveel geld kost, “denk je nu echt dat een representatieve president, een president, waarmee je met goed fatsoen voor de dag kunt komen, een stuk goedkoper is?”
Trouwens moet die president dan in of uit de Regering, een ceremonieel presidentschap? Of moet de president de baas van de Regering zijn en de premier zijn ondergeschikte? Het lijkt mij niet makkelijker om de taken goed te verdelen, maar wat het meest waarschijnlijk is, lijkt mij, dat je de monarchie kwijtraakt en er feitelijk niets voor terugkrijgt terwijl het wel net zoveel kost. Presidenten die geen Regeringsleiders worden, worden niet langdurig voorbereid op hun functie. Het zijn altijd amateurs.
En moet dan niet iedere regering zijn eigen president hebben? Die zit dan anderhalf jaar en dan moet ie weer weg omdat de premier en ministers iets fout doen. Hij of zij, na een heel korte tijd president geweest te zijn, kan weer gewoon politieagent worden en het verkeer gaan regelen.
Ja, de Constitutionele Monarchie wordt ingevuld bij erfopvolging en dat is hartstikke ondemocratisch. Daar ben ik het volledig mee eens. Je hebt ook mensen die met blond haar of met rood haar geboren worden en dat is ook hartstikke ondemocratisch. Het voordeel van erfopvolging is dat de degelijk vooropleiding verzekerd is. Is de opvolger ongeschikt dan zijn we heus mans genoeg om dat tijdig te ontdekken en een stapje verder op de lijst te kijken of er iets beters bij is, maar het kan niemand ontgaan dat we bij de aanstaande opvolging weinig problemen verwachten. Hij doet het goed, die Kroonprins en wie er wat aandachtiger naar kijkt moet zelfs toegeven dat hij, ondanks een zeventje, wordt onderschat, dus hij verdient eigenlijk meer, een acht of zo.
Goed, het gaat dus nu niet zozeer om de poppetjes maar om het principe. Doen andere koningshuizen het beter? Doen presidenten het beter?
Wie van de republikeinen zou zelf president willen zijn?
Ik denk dat elk van hen denkt meer geschikt te zijn om de Troonrede uit te spreken en ik waag dat te betwijfelen, terwijl ik bovendien geen enkele reden heb aan te nemen, dat één van hen meer indruk maakt bij staatsbezoeken en met staatsbezoeken moet het geld, dat de hele Regering kost, terugverdiend worden. Met een koning(in) aan het hoofd lukt dat wel.
In de staatsrechtelijke context wordt de Koning(in) enige invloed toegekend en in het debat wordt die invloed verschrikkelijk overdreven. Immers met de ministeriële verantwoordelijkheid is het de premier die de dienst uitmaakt waar het politieke beslissingen betreft. Er is geen vorstin die stiekem alle touwtjes in handen houdt, zoals gesuggereerd wordt.
Ik heb sinds Wilhelmina nooit meer een premier horen zeggen, dat bepaalde regeringsvoornemens niet konden doorgaan omdat hij, de premier, het met de koningin niet eens kon worden. In tijd van oorlog met een provisorische regering in ballingschap kan men zich dat voorstellen. Met een premier uit democratisch gekozen volksvertegenwoordiging is dat sowieso nooit voorgekomen en naar mijn inschatting ondenkbaar. Ook de bezwaren tegen de vorstelijke invloed op de formatie van een regering. De laatste keer leidde dat tot klachten terwijl het nu juist zo’n gelegenheid was waarbij duidelijk gedemonstreerd werd dat politici hun eigen weg gaan. Of dat onze geliefde vorstin behaagde of mishaagde, dat weten we niet en dat hoeven we ook niet te weten.
