16 okt 2010

Brussel kritisch over innovatiebeleid


De Nederlandse investeringen in onderzoek, ontwikkeling en onderwijs blijven ruim achter bij het Europese gemiddelde. Het Nederlandse innovatiebeleid levert nog wel voldoende resultaat om bij de Europese middenmoot te horen, maar een inhaalslag is hard nodig.
Dat zegt Robert-Jan Smits, de hoogste ambtenaar van het directoraat-generaal Research van de Europese Commissie. Zijn uitlatingen zijn saillant, omdat Smits een van de hoogst geplaatste Nederlanders is in Brussel. Sinds de aanstelling van Smits heeft Nederland drie directeuren-generaal bij de Commissie.
'Nederland moet erg uitkijken dat de investeringen in onderwijs en onderzoek op peil worden gehouden', zo zegt Smits. Nederland steekt 1,71% van zijn bruto binnenlands product in de kenniseconomie, tegen een Europees gemiddelde van 1,9%. Het Europese streven is 3%.

Ranglijst
Smits verwijst naar een ranglijst die de Commissie in december presenteert. Daarop stijgt Nederland van de elfde naar de negende plaats, onder meer doordat Nederland goed scoort op het aantal aangevraagde patenten en op de citatenindex van wetenschappelijke publicaties. 'Die citatenindex is gebaseerd op werk dat vijf tot tien jaar geleden is gedaan', zegt Smits. 'Als een land weinig geld in de kenniseconomie stopt, dan heeft dat land op een gegeven moment ook niet meer voldoende onderzoekers die kunnen publiceren.'
Nederland is 'nog steeds een innovatievolger', zegt Smits. België, Frankrijk, Luxemburg en Ierland doen het ongeveer even goed als Nederland. Onder de kabinetten-Balkenende is met het Innovatieplatform juist een poging gedaan leidend te zijn in Europa. Iedereen is overtuigd van de noodzaak en de voordelen, dus waarom doen we dat dan niet?

Weinig onderzoekers
Doordat de Nederlandse investeringen in de kenniseconomie achterblijven, is ook het aantal onderzoekers in Nederland relatief laag, zo zegt de topambtenaar. 'Nederland staat zelfs op de laatste plaats van heel Europa wat betreft het aantal vrouwelijke bèta-onderzoekers. Dat is natuurlijk beschamend.' Ook stokt volgens hem de aanwas van jonge innovatieve bedrijven in Nederland.
Smits ziet Duitsland als een voorbeeld voor Nederland: 'Duitsland geeft volgend jaar euro 12 mrd uit aan onderzoek en ontwikkeling. Dat is een stijging van 54% ten opzichte van 2005. Duitsland wil naar de 3% van het BNP en zet dus wél op de kenniseconomie in.'

Kabinetsplannen
Over de plannen van het nieuwe kabinet wil de Nederlandse ambtenaar zich nog niet uitlaten. Het aanstaande kabinet-Rutte wil structureel € 1,45 mrd bezuinigen op onderwijs en eenzelfde bedrag investeren in de kwaliteit van het onderwijs. Bij Economische Zaken worden euro 300 mln aan innovatiesubsidies geschrapt.
In de Lissabonagenda, de Europese strategie voor 2000-2010, was ook al een streefcijfer van 3% investeringen in innovatie opgenomen.