28 okt 2011

De weg naar Eurozone versie 2.0 zonder Italië


Het makkelijkste van een probleem is de oplossing. Waarom kiezen regeringsleiders daar niet voor?
Hoewel de beurzen in de lift zitten, is stilaan duidelijker geworden hoezeer de Eurotop deze week faalde om zelfs maar een begin van herstel mogelijk te maken. Een voorbeeld: Berlusconi leverde bij de regeringsleiders een lijst van zijn vriendinnen in en beloofde dat hij z'n viagra voortaan zelf zou betalen. Dat werd door diverse hotshots op het Europees toneel "bemoedigend" en "een stap in de goede richting" genoemd. Het is ook de enige belofte, waar Berlusconi thuis de handen voor op elkaar kan krijgen. Italië weigert verder ieder beperking van de uitgaven, wat Berlusconi ook voorstelt, iedere bezuiniging kost hem de medewerking van de coalitiepartner Legal Nord en bij de oppositie heeft hij ook niets te zoeken. Berlusconni kan dus niets anders dan beloften doen, waarvan iedereen weet, dat hij ze niet en zelfs niet gedeeltelijk kan nakomen.

Italië bezuinigd niet, punt, uit. Dat is een gegeven.

We kunnen Griekenland dus verder wel vergeten, want dat is een rimpeling in het Europese stuwmeer dat dreigt leeg te stromen bij een op handen zijnde Italiaanse dijkdoorbraak. Wanneer Italië straks geconfronteerd wordt met een rentelast die het budget overstijgt zullen andere landen al de Italiaanse rekeningen moeten betalen en dan zal Italië nog steeds niet willen bezuinigen. Italië is niet te helpen en als Italië failliet gaat stort de hele Eurozone in.

Het overleg en het resultaat daarvan was dweilen met de kraan wijd open.

Daar hoeven we niet over te vergaderen.
Het past de regeringsleiders niet zichzelf op de borst te slaan over de vorderingen die ze hebben gemaakt bij het oplossen van de Griekse crisis. Er wordt gesproken over 50% vrijwillige kwijtschelding van de Griekse schuld door de banken, maar de onderhandelingen met de banken daarover moeten nog beginnen. Dat neemt dus tijd en in die tijd zal de schuld zijn verdubbeld zodat het duurder wordt dan 100% kwijtschelding nu meteen. Het IMF dacht vorige week nog dat 60%
kwijtschelding noodzakelijk was. Frankrijk denkt dat die 50% de Franse banken de kop zal kosten en dus hoopt Frankrijk dat dit teruggebracht kan worden tot 10%. Als dat het resultaat zal zijn helpt het niets en dan gaan de Franse banken sowieso over de kop, met de uitroep dat ze hun eer hebben gered door zichzelf tot het uiterste te verdedigen tegen de tomeloze agressie van de andere lidstaten onder leiding van de erfvijand Duitsland.

Het is geen politiek probleem.

Er moet gedaan worden wat noodzakelijk is en er is maar één weg. Die weg is de weg van begrotingsdiscipline. Met een maximum aan uitstaande kredieten kunnen we niet meer geld uitgeven dan we hebben. De prijs om meer geld te kunnen lenen zal hoger zijn dan de rekeningen die we moeten betalen. Griekenland heeft het er moeilijk mee, Spanje en Portugal ook, maar Italië heeft zelfs niet een begin van begrip en Frankrijk wil het er niet over hebben.
De door Nederland voorgestelde Financiële Autoriteit is van tafel geveegd en Rutte maakte zelfs geen gebaar van protest. Hij heeft het er niet meer over. Dat afspraken worden nagekomen is geen optie meer in Europa. Alle regeringsleiders achten het dus onvoorstelbaar dat zij zich aan begrotingsafspraken zullen houden, indien het op korte termijn electoraal beter uitkomt om dat even niet te doen. Frankrijk gaf in het verleden teveel uit aan de boeren en Duitsland had problemen met de inlijving van Oost Duitsland. Beide landen hielden zich toen niet aan de afspraken met betrekking tot de begrotingsdiscipline. Een zeer slecht voorbeeld dat nu keer op keer wordt aangehaald. Duitsland is echter die problemen riant te boven gekomen en Frankrijk doet het wel beter maar kwakkelt nog.

Maar een andere optie is er niet.

De weg naar een Eurozone versie 2.0 is veel langer dan eigenlijk nodig is.
De beste weg zou zijn dat we lid-landen zonder begrotingsdiscipline uit de Eurozone gooien, maar dat kan niet. Daar moet het wel heen, dus dan moeten we zelf uit de Eurozone versie 1.0 stappen en een Eurozone versie 2.0 oprichten, zonder lid-landen die geen begrotingsdiscipline kennen.
Daarin zal het disciplinair gezag over de begrotingen van de lidstaten worden uitgeoefend door de a-politieke Europese Financiële Autoriteit. Deze autoriteit zal zich niet bemoeien met de invulling van de begrotingen, want dat zijn politieke keuzes. Er zal alleen op gelet worden dat de balans binnen de afgesproken marges in orde is. Hoe die lid-staten dat doen, moeten ze zelf maar weten, maar als ze zich niet aan de afspraken houden is het einde verhaal.

Als landen liever failliet gaan dan hun onverantwoordelijk gedrag opgeven, moeten ze dat maar met hun eigen munt doen. Dat is het idee. Wangedrag straft dan zichzelf en sleept anderen niet meer mee naar de afgrond. Bij de invoering van de euro is er duidelijk gewaarschuwd dat het een vergissing is onvoorwaardelijk te vertrouwen op het goed gedrag van valutapartners. Daar is niet naar geluisterd en nu zijn de voorspellingen uitgekomen en gelooft nog niemand van de regeringsleiders dat het opnieuw fout zal gaan omdat onbeperkt vertrouwen in Berlusconi uiteraard volslagen krankzinnig is. Maar de Italiaanse ramp is niettemin onafwendbaar en zal onvergelijkelijk veel ernstiger zijn dan de Griekse crisis.

Op de foto hierboven zien we een gevecht in het Italiaanse parlement, dat uitbrak toen ter discussie gesteld werd of iemand op dertigjarige leeftijd met pensioen kan gaan. Indien je dat in Italië onwenselijk vindt kom je niet meer onbeschadigd thuis. Een inflatie die het hoogste pensioen zou terugbrengen tot een waarde van het huidige muntje van vijf eurocent, uit te betalen in tweehonderd kilo beduimeld bankpapier, is dan de oplossing. Voor het zover is moeten wij zorgen dat wij een andere en harde euro krijgen, die van Eurozone versie 2.0.

Als het hard en lang regent kan het zijn dat we dat allemaal heel onplezierig en lastig vinden, maar een democratische besluitvorming over hoe het weer zich moet gedragen is onzin, want daar bereik je niets mee. Een paraplu opzetten is zinvoller. Zo is democratische besluitvorming over de kredietcrisis ook niet zinvol. Er zal een harde euro moeten komen onder gegarandeerde begrotingsdiscipline die wordt afgedwongen door een Europese Financiële Autoriteit. Macro-economische wetmatigheid laat zich net zomin veranderen door democratische besluitvorming als het weer. Maar als duidelijk is dat een politieke oplossing niet voorhanden is, blijkt de enige echte oplossing van het probleem beslist niet moeilijk.

Geen opmerkingen: